HAKI
NA WAJIBU WA MTEJA WA BIMA
Wasomaji wa makala
hii, ni matumaini yangu muwazima na wenye afya tele kama mwenyezi mungu alivyo
wajalia.
Leo tutaangalia
haki na wajibu wa mteja wa bima lakini kabla ya kuendelea mbele, ni muhimu
kutambua maana ya Bima.
Bima inatafsiliwa
kama uhamishwaji riski za kiuchumi kutoka kwa mkataji wa Bima kwenda kwa mtoaji
wa Bima zinaweza leta hasara za kifedha kutokana na matukio yasiyo tarajiwa
ambayo huathiri mali, maisha au mwili kwa kuzingatia vigezo ambavyo hutolewa na
mtoaji Bima. Zifuatazo ni haki na wajibu wa mkataji wa bima;
Ni haki ya mkataji wa Bima kufidiwa katika
hasara ya mali ambayo imeharibiwa kulingana na ukaribu wa mazingira yaliyo
ainishwa katika sera za Bima (nearest cause/causa proxima) ambapo mtoaji Bima
huangalia chanzo cha ajali na athari katika mali ilikujua kuw ani kweli mali
imeharibika kulingana na mazingira au ukaribu wa mazingira yaliyo kwenye sera z
a Bima hiyo.
Ni haki ya
mkataji wa Bima kufidiwa kwa hasara aliyoipata ili aweze kunufaika na mali yake
kama ilivyo kuwa mwanzo pindi mali yake haijaharibiwa. Fidia hiyo ni lazima
isipungue na isizidi gharama ya mali husika, kwani bima haipo kwa ajili ya
kumtajirisha ama kumzorotesha mkataji Bima kiuchumi, bali kumrejesha katika
sehemu aliyokuwepo kabla hajakumbwa na matatizo. Fidia hiyo huwa katika mfumo
wa kifedha, ama utengenezaji wa mali iliyo haribika au kupatiwa mali nyingine.
Riba ya
Bima ni haki ya makataji wa Bima ambayo huundwa kimkataba na sheria zingine
ikiwemo na sheria ya uwingereza (common law)
Ni wajibu wa
mkataji wa Bima kutoa ukweli na ushirikiano wa hali ya juu(utmost good faith)
wa taarifa zinazo husiana na mali husika iliyo katiwa Bima, kwa mfano kama ni
Gari, basi ueleze lina muda gani tangu linunuliwe hua unali hifadhi wapi, eneo
eleza mazingira hatarishi ya sehemu unapo lipaki ili mtoaji Bima aweze tambua
anakukatia Bima ya kiwango gani. Ama kama anaweza kukubali au kukatalia
kulingana na mazingira ya mali yako. Mfano mwingine ni wa nyumba ambayo ipo kalibu
na ghara la kuhifadhia vitu vinavyo lipuka. Hivyo vyote ni wajibu wa mkataji
Bima kuvitaja kwa mtoa Bima hata kama hajaulizwa. Wajibu wa kutoa ukweli wa
hali ya juu hubaki katika kipindi chote cha makubaliano kabla ya kuingia katika
mkataba mpaka mkataba unapokamilika ndipo wajibu huu hubadilika na kuwa ukweli
wa kawaida juu ya mali husika (simple good faith)
Ni wajibu wa
mkataji Bima kujitahidi kupunguza hasara ama kwa kujitahidi kuepusha majanga
yasiyo tarajiwa kadri awezavyo ili kulinda mali yake kama vile katika mlipuko
wa moto ni vema mkataji Bima akapambana na moto kadri awezavyo ili kunusuru
mali yake sio kupuuza kwa mantiki kwamba mali hiyo ameikatia Bima.
Ni wajibu wa mkata Bima kulipa kiwango cha
fedha alicho pungukiwa na mtoa Bima, ambapo pia ni wajibu wa mtoa Bima kumpatia
mkataji Bima sera za Bima ambazo anatakiwa akubaliane nazo.
Ndugu msomaji wa makala hii, hivyo ndivyo vitu
vya msingi unavyopaswa vitambua kama haki na wajibu wa mkataji wa bima.
IMEANDALIWA NA CUTHBERT BANDIHO.
0 comments:
Post a Comment